II ХӲЧБ-н фирмӑллӑ стиль.
Манӑҫа тухнӑ культура.
Манӑҫа тухнӑ культура.
II ХӲЧБ-н фирмӑллӑ стиль.
Манӑҫа тухнӑ культура.
Манӑҫа тухнӑ культура.
Хальхи ӳнерӗн Чӑваш биенналӗн теми — «Ҫич ҫунатлӑ ҫурт». Нумай енчен, биенналӗн курӑну стилӗ «ҫурт» ӑнлавӗ тавра палӑрать. Унӑн никӗсӗ — йӑланӑ кӗнӗ чӑваш кил-ҫурчӗн сӑнарлӑхӗ, уйрӑмах чӑваш ҫурчӗн хапхисене илемлетсе касса кӑларнӑ юпасем. XX ӗмӗр хушши ҫак ӳнер йӑли ҫухалнӑ.
Ворота. Музей К.В. Иванова. Село Слакбаш. Республика Башкортостан. Фото 2006.
Фотография с сайта Чувашская Энциклопедия enc.cap.ru
Фотография с сайта Чувашская Энциклопедия enc.cap.ru
Биенналӗн тӗп сӑнарӗ ҫурт хапхисене тӗрлӗ формӑпа илемлетнӗ хӗвел паллисем ҫинче никӗсленет. Хӗвел паллисем, час-часах илемлӗ ҫаврашкасем евӗрлӗ сӑнланнӑскерсем, ҫуратулӑх тата пуянлӑх пӗлтерӗшне палӑртаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах вӗсем кил-ҫурт валли унта пурӑнакансене инкек-синкекрен, ӑнӑҫсӑрлӑхран сыхлакан пӗтев вырӑнне те тӑнӑ.
Чӑвашсен йӑлана кӗнӗ кил-ҫурт архитектуринче хапха юписен дизайнӗ — анлӑрах регион контекстӗнчи тарӑн культура ҫыхӑнӑвӗсене кӑтартакан пулӑм. Ҫак функциллӗ элементсене илемлетӳ пӗлтерӗш парса чӑвашсем хӑйсен кил-ҫурчӗсене капӑрлатнӑ кӑна мар, архетиплӑ колонна формине те ҫитме тӑрӑшнӑ. Ку практика пире Кавказри, Хӗвел анӑҫ Азири, Грецин тата Руҫри архитектура йӑлисем патне илсе пырать, унта юпасемпе колоннӑсем пысӑк вырӑн йышӑннӑ, вӗсем функциллӗ кӑна мар, паллӑлла тӗллевсене те пурнӑҫланӑ. Ҫапла вара, хапха юписен илемлӗ дизайнӗ культурӑсем хушшинчи калаҫӑвӑн тата кил-ҫуртӑн илемлӗх пӗрлӗхӗ патне туртӑннин палли пулса тӑрать.
Колоннӑсен дизайн элеменчӗсем улшӑннӑ май графика композицийӗ ҫирӗп пулни тӗлӗнӗнтерет: хӗвел яланах колоннӑн тӑрринче тӑрать, ҫакӑ вара халӑхӑн ҫут тӗнче ӑнланӑвне кӑтартать. Чӑваш культурин керемне куҫ умне кӑларма пултарсан унӑн колоннисем мӗнлерех пулассине тӗп-тӗрӗс калама пулать.
Фотография предоставлена пресс-службой Чувашского драматического театра имени Константина Васильевича Иванова
Фирмӑллӑ стильпе ӗҫлемелли майсенчен пӗри вӑл — хапха дизайнӗн манӑҫа тухнӑ йӑлисене ҫӗнӗ куҫпа пӑхасси. Сӑмахран, ҫак ҫухалнӑ элементсем хальхи тимӗр хапха ҫинче мӗнлерех курӑнассине шухӑшласа кӑларма пулать. Лазерпа касмалли технологисем металпа ҫӑмӑллӑн экспериментсем тума май параҫҫӗ. Эпир файлсем патне кӗме ирӗк паратпӑӗ тата пурне те йӑлана ҫӗнӗ куҫпа пӑхассине хутшӑнма чӗнетпӗр.
Киленсем валли